■ مشخصات کلی خانواده گاوماهیان (Gobiidae):
»» خانواده گاوماهیان، عضو راسته گاوماهیسانان (Gobiiformes) است.
◄ در منابع قدیمیتر، جزو
راسته سوفماهیسانان (Perciformes) و یا زیرراستهء آن طبقهبندی میشده است
◄ این خانواده بدلیل داشتن نمایندگانی در آبهای شمال ایران و آبهای خلیج فارس و دریای عمان، در آن بخشها هم مورد اشاره قرار گرفته است.
ریشه لغوی: یونانی >> gobius = نام نوعی ماهی، goby
نام انگلیسی: Gobies
نام فارسی: گاوماهیان
■ خصوصیات زیستی و شیلاتی خانواده گاوماهیان، Gobiidae:
- نخستین باله پشتی در صورت وجود، خاردار و از باله پشتی نرم جداست، و دارای 2 تا 80 خار منعطف است.
- در آبهای جهان، 258 جنس و 1809 گونه دارد
- بالههای شکمی در صورتیکه بخوبی توسعهیافته باشند، بایکدیگر متحد شده و معمولا یک صفحه چسبنده یا مکشی ایجاد مینمایند.
- فلسها از نوع دایرهای یا شانهای و ندرتا در بعضی گونهها فاقد فلس هستند.
- بعضی از گونهها دارای سبیلکهای برجسته در سر هستند.
- عضو حسی و کانال مربوطه بجای پهلوها روی سر قرار دارد.
- برخی گونهها دارای کیسه شنا و برخی فاقد آن هستند.
- اغلب ماهیان کوچکی هستند. اغلب گونهها زیر 10 سانتیمترند. کوچکترین ماهیان جهان جزو این خانواده هستند.
- اغلب گونهها ساکن آبهای شور و لب شورند. بعضی ساکن آب شیرین هستند که برای تخمریزی به آبهای شور میروند.
- اغلب گونهها از جانداران کفزی ریز تغذیه میکنند بعضی نیز پلانکتون خوارند.
- اغلب در آشیانه تخمریزی میکنند و جنس نر از تخمها مراقبت میکند.
- بعضی از گونهها از انگلهای روی بدن سایر آبزیان تغذیه میکنند.
- تخم این ماهیان از نظر اندازه به دو فرم کوچک و بزرگ وجود دارد. در بعضی از گونهها تخمها کوچک و در بعضی دیگر اندازه آن بزرگ است.
• پراکنش گاوماهیان در آبهای داخلی ایران:
حوضه آبریز خزر، حوضه رودخانه تجن (پیوندی)، رودخانههای کارون و حوضه رودخانههای مکران، هرمز و خلیج، قسمتهای پائینی رودخانههای جگین، گابریک و سرباز.
• جنسهای گاوماهیان آبهای داخلی ایران:
در آبهای داخلی ایران، سیزده جنس از گاوماهیان گزارش شدهاند:
- 1. Anatirostrum
2. Babka ی تندرو
3. Benthophiloides > مترسکنماها
4. Benthophilus > مترسکها
5. Boleophthalmus
6. Glossogobius > گاوماهیهای زبانی
7. Hyrcanogobius
8 Knipowitschia
9. Mesogobius > گاوماهیهای قدیمی
10. Neogobius > گاوماهیهای جدید
11. Ponticola
12. Proterorhinus > گاوماهیهای بینیلولهای
13. Rhinogobius
• گونههای گاوماهیان آبهای داخلی ایران:
13 جنس بالا، 41 گونه به شرح جدول زیر در آبهای داخلی ایران دارند.
◄
گونههای درج شده در بخش های سیاه رنگ تکمیل اطلاعات شده اند و میتوانید با کلیک روی آنها به صفحه اختصاصی آنها بروید:
»» علامت سوال (؟) مقابل نام گونه نشانگر مشکوک بودن حضور آن در ایران است.