:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده تون‌ماهیان ← گونه تون باله‌دراز

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Thunnus alalunga (Bonnaterre, 1788)j

:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی تون باله‌دراز ، آلباکور

:: رده‌بندی کامل↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Superorder: Acanthopterygii (بالاراسته: خارباله‌داران)
← Clade: Percomorpha (کلاد: سوف‌ریختان)
← Order: Scombriformes (راسته: تون‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Scombroidei (زیرراسته: تون‌ماهی‌واران)
← Family: Scombridae (خانواده: تون‌ماهیان) (En: Mackerels, tunas, bonitos)
← Subfamily: Scombrinae (زیرخانواده: تون‌تباریان)
← Tribe: Thunnini (تبار: ماهی تون‌ها)
← Genus:Thunnus (جنس: تون‌های اصلی)
← Species: Thunnus alalunga (گونه: ماهی تون باله‌دراز)

:: نام انگلیسی: Albacore و نیز : Langvin tuna, Long-fin tunny, Long-finned albacore
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: تونا زرقا، الباکور، تونة، شک، جیدر، تون ابیض، تونة بيضاء
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیر معتبر: Scomber alalunga, Germo alalunga, Thynnus alalunga, Scomber alalunga, Thunnus alalunga, Scomber alatunga, Orcynus alatunga, Scomber albicans, Scomber germon, Germo germon, Orcynus germon, Orcynus germo, Scomber germo, Germo germo, Thunnus germo, Thynnus pacificusm, Thunnus pacificus, Scomber germo, Orcynus pacificus,
:: ریشه لغوی: Thunnus از واژه thynnos (یونانی) = ماهی‌تون

■ کشورهای محل زندگی ماهی تون باله‌دراز
• فهرست‌شده در اسامی ماهیان آب‌های ایران (عوفی، 1394)→[نیازمند بررسی] و کشورهایی زیادی در جهان نظیر:
آسیا: چین، هند، اندونزی، فلسطین، ژاپن، اردن، کره جنوبی، لبنان، مالزی،مالدیو، فیلیپین، سریلانکا، سوریه، تایوان، تیمور شرقی، ویتنام
اروپا: ترکیه، قبرس، فرانسه، یونان، آلبانی، ایرلند، ایتالیا، مالت، پرتغال، اسپانیا، انگلستان
آمریکای شمالی و مرکزی: باهاماس، باربادوس، کانادا، کوبا، دومینیکن، جامائیکا، مکزیک، پورتوریکو، ترینیداد و توباگو، ایالات متحده
آمریکای جنوبی: آرژانتین، برزیل، اکوادور، سورینام، اوروگوئه،ونزوئلا
اقیانوسیه: استرالیا، ساموآ، فیجی، پلی‌نیز، کیریباتی، نائورو، نیوکالدونیا، نیوزلند و...
آفریقا: الجزایر، آنگولا، بنین، کامرون، کومور، کنگو، ساحل عاج، مصر، گینه استوایی، گابن، گامبیا، غنا، گینه، گینه بیسائو، کنیا، لیبریا، لیبی، ماداگاسکار، موریتانی، موریس، مراکش، موزامبیک، نامیبیا، نیجریه، سائوتومه و پرینسیب، سنگال، سیرالئون، سومالی، آفریقای جنوبی، تانزانیا، توگو، تونس،

■ زیستگاه‌های گزارش شده ماهی تون باله‌دراز
• بومی خلیج فارس و دریای عمان و نیز:
دریای اژه، دریای عرب، اقیانوس اطلس، خلیج آتولایان، دریای سیاه، برمودا، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، دریای شرق و جنوب چین، فلات‌های شرق‌مرکزی، جنوب غربی و شمال استرالیا، خلیج آلاسکا، خلیج عقبه، اقیانوس هند، دریای یونیان، خلیج کورینتیاکوس، خلیج لاگونوی، دریای مدیترانه، فلات نیوزلند، فلات شمال برزیل، اقیانوس آرام، دریای سرخ، دریای مرمره، آب‌های ساحلی سومالی، دریای سالیش، دریای تاسمان، دریای زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی تون باله‌دراز
دریازی، پلاژیک-اقیانوسی، مهاجر در اقیانوس
در عمق تا 600 متری مشاهده می‌شود.
ساکن نواحی نیمه‌گرمسیری، از 10 تا 25 درجه سانتیگراد، دمای کمتر ممکن است برای زمان کوتاه تحمل شود.
در نواحی اپی پلاژیک و مزوپلاژیک اقیانوسی، در سطح بیشتر دیده می‌شود و بزرگترها بیشتر به عمق می‌روند. دما عامل مشخص کننده نقشه پراکنش آن است
مختصات جغرافیایی: از 60 شمالی تا 50 ° جنوبی و 180 ° شرقی تا 180 ° شرقی.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی تون باله‌دراز

• شکل بدن: باله پشتی مجموعا دارای 11 تا 14 شعاع سخت و 12 تا 16 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 11-16 شعاع نرم | شعاع‌های سخت قدامی بسیار بلندتر از خلفی ها هستند که ظاهری محدب به باله می‌دهد | برجستگی بین باله‌های شکمی، کوچک و دوشاخه است | بدن دارای فلس‌های بسیار کوچک | باله‌های سینه‌ای بسیار بلند و حدود 30 درصد طول چنگالی و درماهیان بزرگتر حتی بزرگتر از این درصد | سطح شکمی کبد، مخطط و لوب مرکزی بزرگتر است | بدن کشیده و دوکی‌شکل، با پوزه مخروطی | چشمهای بزرگ | رنگ بدن در ناحیه پشتی آبی و به سمت شکم با تلالو نقره‌ای
• اندازه: حداکثر طول چنگالی، 140 سانتیمتر و طول چنگالی رایج 90 سانتیمتر است. حداکثر وزن گزارش‌شده 60.3 کیلوگرم.
• طول عمر: 9 سال.
• غذا: تغذیه از بیشتر از سرپایان و بعد از ماهیان و سخت‌پوستان → ماهیان استخوانی مثل جنس‌های Arctozenus, Auxis, Benthosema, Euthynnus, Katsuwonus, Macroparalepis, Maurolicus, Scomber, Scomberesox, Trachurus.
سرپایانی مثل جنس Alloteuthis, Ancistroteuthis, Doryteuthis, Gonatus, Histioteuthis, Hyaloteuthis, Illex, Loligo, Octopoteuthis, Ocythoe, Onychoteuthis, Sthenoteuthis, Teuthowenia.
سخت‌پوستان پلانکتونی و کریل‌ها نظیر جنس Nyctiphanes, Meganyctiphanes.
سخت‌پوستان ناجورپا نظیر جنس Themisto، لابسترهای جنس Pleuroncodes، عروس دریایی و...

• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 24 و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 48-48 عدد
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان. ماهی تون باله‌دراز، گونه بسیار مهاجر است. با گونه‌های دیگر تون‌ماهیان، تشکیل گله‌های مشترک می‌دهد. این گله ممکن است تحت تاثیر اجسام شناور مثل جلبک‌های سارگاسوم باشد. گله ها بر مبنای مرحله سنی نیز تشکیل می‌شود.
تون باله‌دراز نواحی که آب گرم و سرد به هم برخورد می‌کند را ترجیح می‌دهد.
شناگر سریعی است.
• سایر توضیحات: مورد تغذیه آبزیانی نظیر کوسه‌های خانواده Carcharhinidae, Lamnidae و Sphyrnidae سایر تون‌ماهیان، ماهیان خانواده نیزه‌ماهیان (Istiophoridae) و نیز پستانداران آبزی نظیر دلفین‌ها قرار می‌گیرد.
شش جمعیت گوناگون از آنها شناسایی شده است.

■ تولیدمثل ماهی تون باله‌دراز

در اندازه 90 سانتیمتری و سن حدود 5-6 سالگی به بلوغ می‌رسند.
نسبت نر و ماده در ماهیان نابالغ یکسان است، اما در بالغین، نرها بیشتر هستند که می‌تواند به علت تفاوت مرگ و میر دو جنس، و تفاوت ضریب رشد بعد از بلوغ باشد.
در آب‌های آزاد تخمریزی کرده و از تخم و نوزاد مراقبت نمی‌کند. تخم‌ها شناور هستند.
در نقاط مختلف جهان در ماه‌های گوناگون و تقریبا در تمام طول سال بجز ماه سپتامبر تخمریزی آن دیده شده است.
هماوری مطلق (تعداد تخم در تخمدان یک ماده) در گزارش‌های مختلف از 170000 تا 3000000 گزارش شده است.
تخم‌ها بعد از یک یا دو روز گشوده می‌شوند و نوزاد به سرعت شروع به رشد می‌کند. نوزادان، حدود یک سال در منطقهء تخمریزی باقی می‌مانند و بعد جابجا می‌شوند.

■ صید ماهی تون باله‌دراز

صید صنعتی دارد. روشهای گوناگون صید مثل انواع رشته قلاب‌ها و تورهای گوشگیر در کنار انواع صید ورزشی رواج دارد.
صید ورزشی این ماهی در نواحی دور از ساحل و هنگام آرامش دریا انجام می‌شود.

■ ارزش‌های اقتصادی ماهی تون باله‌دراز

از ماهیان بسیار با ارزش در صید تجاری است. از ماهیان مهم غذایی است که بصورت تازه یا منجمد، نمک‌سود، کنسرو و... عرضه می‌شود. تنها تون‌ماهی دارای گوشت سفید است.
این گونه، پایه صنعت کنسرو ماهی ایالات متحده است.
صید ورزشی دارد. صید ورزشی آن تنها در جزایر اقیانوس آرام، 12هزار شغل ایجاد کرده است.

■ وضعیت ذخایر ماهی تون باله‌دراز

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، وضعیت "در نزدیکی تهدید" (NT) دارد.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی تون باله‌دراز

بیماری‌های انگلی متعدد (خاص آبزیان) در این ماهی گزارش شده است:
Ascaridatosis, Anisakis Disease (بچه‌ماهی‌ها), Areotestis Infection, Bolbosoma Infestation, Brachiella Infestation, Caligus Infestation, Capsala Infestation, Coeliotrema Infestation, Contracaecum Disease, Didymocystis Infestation, Didymocystoides Infection, Didymonaja Infestation, Didymosulcus Infestation, Euryphorous Infestation, Gorgorhynchus Disease, Hepatoxylon Infestation, Hexostoma sibi Disease, Hirudinella Infestation, Hysterothylacium Infection, Koellikerioides Infestation, Köllikeria Infestation, Kudoa Infestation, Metanematobothrium Infestation, Metazoan Infection, Monorygma Infestation, Nematobothrium Infestation, Oncophora Infestation, Opisthorchinematobothrium Infestation, Pennella Infestation, Platocystis Infestation, Pseudobothrium Infestation, Pseudocycnus Disease, Rhadinorhynchus Infestation, Rocinella Infestation, Sphyriocephalus Infestation, Syncoelium Infestation, Tentacularia Disease of Coryphaena, Tristomella Infestation, Univietellodidymocytis Infestation, Uroproctinella Infestation, Wedlia Infestation.
در بدن این ماهی در ایالات متحده، گزارش جیوه وجود دارد که برای انسان و بویژه بانوان باردار مضر است و مصرف بیش از حد تون باله‌دراز توصیه نمی‌شود.

○ تصاویر و فیلم‌های ماهی ماهی تون باله‌دراز: